W przedniej, centralnej oraz bocznej części głowy znajdują się trzy ośrodki mózgowe: Przedni – obejmuje życie rozumowe, a zatem to, co można ogarnąć umysłem; tylny – określa talenty oraz możliwości dostosowania się do środowiska; środkowy – obejmuje świat odczuć oraz jest dostępny za każde zmysły: smak, węch, wzrok, słuch oraz dotyk.
Schorzenia węchu – typy
Najprostszym podziałem schorzeń węchu (dysosmia) jest podział na schorzenia powonienia ilościowe oraz jakościowe.
Do schorzeń ilościowych zaliczamy:
1. anosmia czyli całkowity brak odczuwania zapachów, całkowita strata węchu;
2. hiposmia – częściowa strata powonienia;
3. hiperosmia to zbytnie odczuwanie zapachów tzn nadwrażliwość węchowa.
Do schorzeń jakościowych węchu zaliczamy:
1. parosmia – chory czuje zapachy niezgodne z rzeczywistością np. zapach świeżych cytrusów jest widziany jako zgnilizna;
2. kakosmia to ciągłe lub napadowe odczuwanie przykrego zapachu;
odczuwanie niebędących w rzeczywistości zapachów to tzw. omamy zapachowe czyli phantosomia, halucynacje węchowe są 3. powszechnie składową napadów padaczkowych;
agnosomia czyli całkowita strata możliwości rozpoznawania znajomych zapachów
Schorzenia i strata węchu – etiologie
Do etiologii utraty oraz pogorszenia węchu zaliczamy etiologie również neurologiczne jak oraz laryngologiczne. Niejednokrotnie
1. strata węchu (anosmia) czy zmęczenie powonienia (hiposmia) wywołane są przez:
2. zwężenia sklepienia węchowego oraz niedrożność nozdrzy tylnych (np. polipy nosa);
3. skrzywienie przegrody nosowej;
4. choroby wirusowe oraz bakteryjne (najczęstsza etiologia);
5. długa czy ostra niedrożność zatok przynosowych na tle alergicznym;
6. stłuczenie podstawy czaszki;
7. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
8. procesy nowotworowe delikatne oraz złośliwe (np. oponiak rynienki węchowej);
9. złamania blaszki sitowej z przerwaniem nitek węchowych;
10.tętniaki mózgu uciskające nerw węchowy;
11.cukrzyca;
12.choroba Alzheimera oraz dolegliwość Parkinsona;
13.leki np. na nadciśnienie oraz padaczkę i niektóre antybiotyki;
14.niedobór witamin oraz elementów mineralnych;
15.utrata węchu samoistna wynikająca z uszkodzenia nabłonka węchowego.
Schorzenia oraz strata węchu – leczenie
Podstawą leczenia schorzenia powonienia jest leczenie dolegliwości podstawowej oraz z tego zależy sposób leczenia. W wypadku guzów, polipów oraz różnych zmian rozrostowych niezbędne jest wykonanie operacji chirurgicznej w celu przywrócenia węchu, natomiast cierpiący, którzy są na brak węchu z względu uczuleniowych wad nosa pomocne bywa stosowanie hydrokortyzonu (glikokortykosteroid) oraz preparatów przeciwhistaminowych.
Schorzenia smaku – etiologie
Wśród najpopularniejszych bądź mogących doprowadzać do schorzeń odczuwania smaku wymienia się:
1. choroby górnych dróg oddechowych oraz ucha środkowego;
2. przebycie radioterapii w zakresie głowy czy szyi;
3. efekty uboczne zażywania pewnych preparatów (np. antybiotyków, preparatów przeciwhistaminowych lub leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego);
4. urazy głowy;
5. zaniedbania higieniczne dotyczące jamy ustnej;
6. schorzenia węchu;
7. powikłania zabiegów przeprowadzanych w zakresie nosa, uszu lub gardła.
